Phải chăng Việt Nam không có lợi thế so sánh ngành mía đường ?

Trong khi nhà tiêu thụ kêu giá đường nội đắt hơn giá ngoại và đòi được cấp hạn ngạch nhập khẩu thì ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết mỗi kg đường sản xuất ra đang lỗ 500-800 đồng.

- Ông có thể cho biết sơ qua tình hình mía đường của Việt Nam trong niên vụ 2012-2013 này?

- Ngành mía đường Việt Nam dự báo sản lượng 2012-2013 là trên 1,5 triệu tấn, trong đó chủ lực là đường luyện và đường trắng đồn điền. Trong khi đó, nhu cầu của cả nước được dự báo vào khoảng 1,3 triệu tấn nên niên vụ này Việt Nam sẽ thừa khoảng 200.000 tấn đường các loại.

- Sản lượng dư thừa tại sao giá đường trong nước lại cao hơn nhập khẩu, thưa ông?

- Ở nước ta, sản xuất mía còn dạng nhỏ lẻ, chỉ 0,5 - 1 ha mỗi hộ, làm theo dạng thủ công nên chi phí tăng cao. Giá thu mua mía tươi trung bình hiện nay của Việt Nam cao hơn Thái Lan gần 20 USD một tấn, và thuộc hàng cao nhất thế giới. Chất lượng mía thấp, bình quân chỉ 8 - 9 chữ đường (các nước trên 12 chữ).

Thông thường, các nhà máy ở Đồng Bằng Sông Cửu Long sản xuất ra 1kg đường phải tốn tới 12.500 đồng tiền mua mía; trong khi Thái Lan chỉ mất hơn 6.000 đồng để cho ra 1kg đường. Về chi phí nhiên liệu, vận hành, lao động… để ra 1kg đường, các nhà máy trong nước phải tốn thêm 3.000 đồng; ở Thái Lan chi phí này thấp do các nhà máy được điều khiển tự động.

Như vậy, giá thành sản xuất 1kg đường trong nước khoảng 15.500 đồng (chưa kể lãi ngân hàng); ở Thái Lan giá thành chưa tới 10.000 đồng. Mức chênh lệch cao như vậy, nên các nhà máy đường trong nước luôn thua thiệt.

Trong khi đó, vụ mía đường năm nay còn khó khăn gấp nhiều lần so với năm ngoái, bởi ngành mía đường đang đối mặt với những bất lợi từ trong nước lẫn thế giới. Cụ thể, giá đường cát trong nước liên tục giảm chỉ còn 15.000 - 15.200 đồng một kg, giảm 3.000 - 3.500 đồng mỗi kg so cùng kỳ năm ngoái. Với giá này sau khi trừ chi phí các nhà máy đường lỗ từ 500 - 800 đồng một kg.

- Bên cạnh việc thua lỗ về giá, theo ông các doanh nghiệp sản xuất mía đường trong nước hiện nay còn gặp những khó khăn nào?

- Dù giá giảm nhưng các nhà máy chế biến vẫn khó bán được đường khiến hàng tồn kho, vốn chôn vùi... Nguyên nhân một phần là do sức ép từ đường nhập lậu. Theo thống kê của các ngành chức năng, đường lậu tràn vào nước ta mỗi năm khoảng 400.000 tấn, bán giá thấp hơn đường trong nước từ 500 đồng một kg trở lên (tùy thời điểm), nên họ thao túng thị trường càng khiến doanh nghiệp sản xuất đường trong nước điêu đứng hơn.

- Bên cạnh việc cạnh tranh với đường lậu, đường nhập theo hạn ngạch cũng gây sức ép lên các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Ngoài ra, mới đây Bộ Công Thương Lào đề xuất với Bộ Công Thương Việt Nam cấp hạn ngạch nhập khẩu 80.000 tấn đường cho nhà máy của Hoàng Anh Gia Lai đang hoạt động tại Lào. Quan điểm của Hiệp hội về vấn đề này?

- Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai đầu tư tại Lào, nên các sản phẩm đường của Tập đoàn này sẽ mang xuất xứ nước ngoài. Do đó, nếu muốn nhập về Việt Nam cũng phải nằm trong hạn ngạch 70.000 tấn theo kế hoạch của năm nay.

Trên thực tế, trong giao thương giữa Việt Nam và Lào có thỏa thuận về ưu đãi thuế quan do có chung biên giới, trong đó một số mặt hàng được hưởng thuế suất ưu đãi bằng 50% so mức thuế suất ưu đãi của Đông Nam Á (ASEAN).

Như vậy, mức thuế áp với sản phẩm đường của Hoàng Anh Gia Lai khi nhập về Việt Nam sẽ là 2,5% so mức thuế đối với doanh nghiệp ở các nước khác trong ASEAN là 5%. Tuy nhiên, Lào là một nước thuộc diện nghèo nên còn được sự ưu đãi lớn từ các nước khác ở châu Âu, Mỹ...Do đó, nếu xuất sang các nước này, lượng đường của bầu Đức có khi còn đạt lợi nhuận cao hơn khi xuất về Việt Nam.

Ngoài ra, tôi cho rằng, có thể đây chỉ mới là đề xuất từ phía Bộ công thương Lào, còn trên thực tế, những dự án của Hoàng Anh Gia Lai mới ở giai đoạn đầu nên năm đầu tiên khó đạt được sản lượng này.

- Sức cạnh tranh của ngành mía đường Việt Nam đến thời điểm này vẫn yếu kém so với các nước trên thế giới. Để tồn tại và phát triển, theo ông cần có những thay đổi gì?

-Vấn đề đầu tiên là Việt Nam phải nhanh chóng nâng cao chất lượng vùng mía nguyên liệu, phải tăng cường ứng dụng khoa học để tăng năng suất, chất lượng, nâng cao chữ đường…

Song song đó, quy hoạch lại đồng mía một cách hợp lý về thời vụ, nâng quy mô sản xuất lớn hơn, ứng dụng cơ giới hóa. Các nhà máy thì cần đầu tư thiết bị hiện đại, giảm số lượng lao động, tiến tới tự động hóa nhiều khâu nhằm giảm chi phí, tăng hiệu suất… Phía quản lý nhà nước cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ ngành mía đường về vốn, biện pháp ngăn đường lậu…

Theo http://vnexpress.net/gl/kinh-doanh/2012/10/moi-kg-duong-noi-dang-lo-800-dong/